Khi một bệnh nhân ung thư đã thuyên giảm hoàn toàn bỗng nhiên thấy thị lực giảm sút và mắt có hiện tượng "trắng" lạ, phản ứng đầu tiên có thể là nghĩ đến nhiễm trùng. Nhưng một ca lâm sàng gần đây cho thấy, đó có thể là một dấu hiệu cảnh báo nghiêm trọng: ung thư đã quay trở lại, và lần này, nó đang xâm chiếm chính đôi mắt.
📖 Câu Chuyện Bệnh Nhân: Hành Trình Bất Ngờ
Một người đàn ông 48 tuổi đến phòng khám mắt vì thị lực giảm sút kéo dài 3 tuần. Điều kỳ lạ là ông không hề cảm thấy đau hay bất kỳ triệu chứng kích ứng nào khác.
Bệnh sử của ông rất đáng chú ý:
Ông được chẩn đoán mắc ung thư hạch (lymphoma) tế bào B dạng tiến triển, hung hăng.
Tuy nhiên, tin tốt là ông đã hoàn thành 6 chu kỳ hóa trị (bao gồm cả dự phòng hệ thần kinh trung ương) và được xác nhận là thuyên giảm hoàn toàn.
Đáng nói, đợt điều trị cuối cùng của ông là 88 ngày trước khi các vấn đề về mắt bắt đầu. Dịch não tủy của ông cũng không cho thấy tế bào ung thư.
🔬 Phát Hiện Bất Ngờ: Không Phải Mủ, Mà Là Tế Bào Ung Thư
Thăm khám mắt đã tiết lộ những dấu hiệu đáng báo động, bất chấp việc bệnh nhân không đau:
Thị lực: Mắt phải 20/20, nhưng mắt trái giảm còn 20/60.
Nhãn áp (IOP): Tăng vọt ở cả hai mắt (mắt phải 43 mmHg, mắt trái 52 mmHg), cao hơn gấp đôi mức bình thường (10–21 mmHg).
Dấu hiệu then chốt: Tiền phòng (khoang trước) của cả hai mắt chứa đầy tế bào (độ 4+), tạo thành một lớp lắng đọng màu trắng ở đáy.
Đây được gọi là "mủ giả" (pseudohypopyon). Không giống như mủ thật (hypopyon) thường do bạch cầu tập trung để chống lại nhiễm trùng hoặc viêm nặng, lớp lắng đọng này trông "sạch" hơn, không có các dấu hiệu viêm nhiễm điển hình.
Nghi ngờ lớn nhất của các bác sĩ là: Đây không phải là mủ, mà chính là các tế bào lymphoma đã di căn vào mắt.
 |
| Giả mủ tiền phòng |
💉 Chẩn Đoán, Điều Trị và Diễn Biến
Một mẫu dịch lấy từ mắt (thủy dịch) đã xác nhận nghi ngờ tồi tệ nhất: đó là các tế bào ung thư hạch B.
Ung thư đã tái phát và di căn vào mắt. Các tế bào ác tính này đã làm tắc nghẽn đường thoát của thủy dịch, khiến nhãn áp tăng vọt, đe dọa dây thần kinh thị giác.
Quá trình điều trị:
Bệnh nhân ngay lập tức được điều trị lại bằng hóa chất (rituximab và methotrexate liều cao).
Kết quả ban đầu: Sau 2 tháng, thị lực mắt trái của ông cải thiện lên 20/30. Lớp "mủ giả" trong mắt phải biến mất hoàn toàn và giảm đáng kể ở mắt trái. Nhãn áp trở về bình thường với sự hỗ trợ của thuốc nhỏ mắt.
Diễn biến xấu: Mặc dù điều trị mắt có đáp ứng, căn bệnh lymphoma đã tái phát và lần này xâm lấn hệ thần kinh trung ương (CNS), dù trước đó các xét nghiệm đều bình thường. 15 tháng sau khi các triệu chứng ở mắt xuất hiện, bệnh nhân đã qua đời.
💡 Bài Học Quan Trọng Từ Ca Bệnh
Trường hợp này là một lời nhắc nhở sâu sắc cho cả bác sĩ và bệnh nhân:
Không phải mọi "mắt trắng" đều là nhiễm trùng: "Mủ giả" (Pseudohypopyon) có thể là biểu hiện của các tế bào di căn từ bệnh bạch cầu (leukemia), lymphoma, hoặc u nguyên bào võng mạc (retinoblastoma).
Triệu chứng "im lặng" là một cái bẫy: Không giống như nhiễm trùng (thường rất đau và đỏ), di căn vào mắt thường không đau. Sự vắng mặt của cơn đau có thể khiến bệnh nhân và bác sĩ chủ quan.
Luôn cảnh giác với bệnh nhân ung thư: Như các tác giả đã kết luận, "Các vấn đề về mắt ở một bệnh nhân có tiền sử ung thư (dù đã thuyên giảm) luôn phải thúc đẩy một cuộc điều tra kỹ lưỡng để tìm kiếm ung thư tái phát hoặc di căn."