U máu (hemangioma) là một loại u lành tính khá phổ biến, xuất hiện ở khoảng 10% trẻ sơ sinh. Chúng có thể mọc ở bất kỳ vị trí nào trên cơ thể, bao gồm cả mi mắt trên, mi mắt dưới và vùng hốc mắt.
Dấu Hiệu Nhận Biết U Máu ở Vùng Mắt 👀
U máu ở trẻ sơ sinh thường không có vỏ bọc rõ ràng và có thể liên quan đến các tổn thương tương tự ở những nơi khác trên cơ thể. Cha mẹ có thể nhận biết qua các dấu hiệu sau:
Thay đổi khi trẻ khóc: Khi trẻ khóc hoặc gắng sức, khối u thường tăng kích thước và có màu xanh hơn.
Dấu hiệu chẩn đoán nhanh: Khi dùng ngón tay ấn nhẹ vào phần bề mặt của khối u, nó sẽ trắng ra (nhạt màu) và nhanh chóng trở lại màu cũ ngay sau khi thả tay. Điều này cho thấy đây là u máu dạng mao mạch có dòng chảy cao.
Trong hầu hết các trường hợp, chẩn đoán có thể được thực hiện qua thăm khám. Tuy nhiên, nếu khối u không có thành phần nào trên bề mặt da, bác sĩ có thể cần sinh thiết để loại trừ các khối u hốc mắt khác.
Nguy Cơ Chính: Nhược Thị (Mắt Lười)
Đây là lý do quan trọng nhất cần theo dõi chặt chẽ u máu ở mi mắt. Mặc dù lành tính, khối u có thể gây nhược thị (suy giảm thị lực vĩnh viễn ở một mắt) qua hai cơ chế chính:
Che khuất trục thị giác: Khối u quá lớn, sụp xuống che mất tầm nhìn của mắt, khiến mắt đó không được sử dụng và phát triển thị lực bình thường.
Gây loạn thị: Khối u chèn ép lên giác mạc, làm thay đổi độ cong của nó và gây ra tật khúc xạ (loạn thị). Sự chênh lệch khúc xạ giữa hai mắt (anisometropia) sẽ dẫn đến nhược thị.
Diễn Biến Tự Nhiên của U Máu
U máu mao mạch bẩm sinh thường không đáng kể lúc mới sinh nhưng sẽ phát triển nhanh chóng trong 6 tháng đầu đời.
Tin vui là hầu hết các khối u sẽ tự thoái triển (teo nhỏ lại) khi trẻ được khoảng 2 đến 4 tuổi, ngay cả khi không điều trị. Tuy nhiên, sau khi teo đi, chúng vẫn có thể để lại di chứng như biến dạng mô mềm hoặc xương tại chỗ, đặc biệt là vùng quanh mắt.
Khi Nào Cần Điều Trị?
Việc điều trị là cần thiết khi khối u có nguy cơ đe dọa thị lực thông qua việc gây nhược thị.
Các Phương Pháp Điều Trị Hiện Nay 💊
Trước đây, các phương pháp điều trị chính bao gồm steroid (uống hoặc tiêm tại chỗ), interferon, hoặc phẫu thuật cắt bỏ. Các phương pháp này vẫn còn giá trị nhưng đi kèm với nhiều tác dụng phụ. Tiêm steroid có một biến chứng hiếm gặp nhưng rất nghiêm trọng là tắc động mạch trung tâm võng mạc, gây mất thị lực vĩnh viễn.
Hiện nay, các phương pháp hiệu quả và an toàn hơn đã trở thành lựa chọn hàng đầu:
Propranolol (dạng uống): Đây được xem là phương pháp điều trị rất hiệu quả.
Timolol (dạng thuốc nhỏ tại chỗ): Thường được sử dụng cho các khối u nhỏ, bề mặt.
⚠️ Lưu Ý Quan Trọng Khi Dùng Propranolol
Mặc dù hiệu quả, việc sử dụng propranolol đường uống (liều 2 mg/kg/ngày) đòi hỏi phải theo dõi y tế chặt chẽ để phòng ngừa các tác dụng phụ, tuy không phổ biến nhưng vẫn có thể xảy ra:
Hạ huyết áp.
Hạ đường huyết.
Bác sĩ sẽ chỉ định chụp MRI não cho trẻ trước khi bắt đầu điều trị để loại trừ các bất thường mạch máu nội sọ đi kèm. Điều này giúp ngăn ngừa các tổn thương mạch máu não do thuốc gây ra.
 |
Hình A: U máu mao mạch lan tỏa ảnh hưởng đến nửa mặt trái và hốc mắt. Hình B: U máu đã thoái triển hoàn toàn sau khi điều trị bằng propranolol đường uống. |