Mi mắt của trẻ sơ sinh có thể có nhiều dị tật bẩm sinh khác nhau. Một số tình trạng là lành tính và tự khỏi, trong khi một số khác lại cần được can thiệp y tế để bảo vệ thị lực cho trẻ. Dưới đây là các dị tật thường gặp nhất.
1. Khuyết Mi Bẩm Sinh (Colobomas)
Là gì: Đây là tình trạng mi mắt bị khuyết một phần hoặc toàn bộ, tạo thành một rãnh hoặc một vết lõm trên bờ mi.
Vị trí: Thường xuất hiện ở phía trong của mi trên hoặc phía ngoài của mi dưới.
Tại sao cần quan tâm: Khiếm khuyết này có thể khiến mi mắt không thể khép kín hoàn toàn, dẫn đến hở giác mạc. Tình trạng này có thể gây khô, dày, đục, nhiễm trùng, loét hoặc thậm chí thủng giác mạc, dẫn đến nhược thị (mất thị lực).
Điều trị: Can thiệp phẫu thuật sớm thường được yêu cầu nếu khuyết mi lớn hơn 1/3 chiều dài bờ mi.
2. Hẹp Khe Mi Bẩm Sinh (Congenital Blepharophimosis)
Là gì: Thuật ngữ này mô tả tình trạng mi mắt quá hẹp cả về chiều ngang và chiều dọc.
Dấu hiệu đi kèm: Thường kết hợp với sụp mi (ptosis) và lác mắt (strabismus). Khoảng cách giữa hai góc mắt trong thường bị giãn rộng.
Hội chứng liên quan: Có thể xuất hiện đơn độc hoặc là một đặc điểm của hội chứng BPES (hẹp khe mi, sụp mi, nếp quạt ngược), hội chứng rượu bào thai, hội chứng Saethre-Chotzen...
Điều trị: Có thể phẫu thuật để mở rộng góc mắt, nâng mi trên và điều chỉnh lác.
3. Nếp Quạt (Epicanthus)
Là gì: Đây là dị tật mi mắt phổ biến nhất. Một nếp da từ mi trên chạy vòng xuống che đi góc mắt trong.
Diễn tiến: Nếp da này thường tự biến mất khi trẻ lớn lên và sống mũi phát triển cao hơn.
Lưu ý: Nếp quạt có thể tạo ra cảm giác giả lác (mắt trẻ trông như bị lé trong). Tình trạng này lành tính và thường không cần điều trị.
4. Các Bất Thường về Bờ Mi (Lật Mi, Quặm Mi, Nếp Da Thừa)
Lật Mi Bẩm Sinh (Congenital Ectropion): Bờ mi (thường là mi dưới) bị lật ra ngoài. Nếu nhẹ thì không cần điều trị, nhưng nếu nặng có thể cần phẫu thuật để bảo vệ giác mạc.
Quặm Mi Bẩm Sinh (Congenital Entropion): Bờ mi (thường là mi dưới) bị lộn vào trong. Nếu hàng lông mi cọ xát vào giác mạc gây trầy xước, phẫu thuật là cần thiết.
Nếp Da Thừa Mi Dưới (Epiblepharon): Một nếp da thừa ở mi dưới đẩy hàng lông mi hướng vào trong. Tình trạng này rất phổ biến ở trẻ em châu Á, thường tự cải thiện trong 2 năm đầu đời. Tuy nhiên, nếu sau 1 tuổi, lông mi trở nên cứng hơn và gây kích ứng giác mạc, bác sĩ có thể cân nhắc phẫu thuật.
5. Sụp Mi Bẩm Sinh (Blepharoptosis)
Là gì: Là tình trạng mi trên bị sa xuống thấp hơn bình thường, ở một hoặc cả hai bên mắt.
Nguyên nhân: Đa số các trường hợp là do rối loạn chức năng của cơ nâng mi.
 |
| Sụp mi bẩm sinh |
Tại sao cần quan tâm: Mặc dù hiếm khi che kín đồng tử, mi mắt bị sụp có thể gây ra loạn thị và dẫn đến nhược thị do khúc xạ.
Các dạng đặc biệt:
Hội chứng Horner bẩm sinh: Gồm bộ ba triệu chứng cùng bên: sụp mi, đồng tử co nhỏ, và giảm tiết mồ hôi.
Hiện tượng Marcus-Gunn (nháy mắt - hàm): Do có sự kết nối thần kinh bất thường giữa cơ nâng mi và các cơ hàm. Mi mắt bị sụp sẽ chuyển động nhịp nhàng lên xuống khi trẻ bú hoặc nhai.
Nhược cơ (Myasthenia Gravis): Trẻ sinh ra từ các bà mẹ bị nhược cơ có thể bị sụp mi tạm thời.
Sụp mi giả (Pseudoptosis): Mi mắt trông có vẻ sụp nhưng thực chất là do các nguyên nhân khác như mắt nhỏ (microphthalmos) hoặc kích thước hai nhãn cầu khác nhau.
6. Dính Mi (Ankyloblepharon)
Là gì: Là tình trạng mi trên và mi dưới bị dính lại với nhau một phần lúc mới sinh.
Điều trị: Can thiệp rất đơn giản, chỉ cần một phẫu thuật nhỏ để cắt bỏ các mô dính và tách rời hai mi mắt.
Tóm lại, bất kỳ dị tật nào ở mi mắt của trẻ, dù là nhỏ nhất, cũng nên được bác sĩ chuyên khoa mắt thăm khám để có chẩn đoán chính xác và đảm bảo rằng thị lực của trẻ được phát triển một cách tốt nhất.