Bệnh võng mạc tiểu đường tăng sinh (Proliferative Diabetic Retinopathy - PDR) là giai đoạn tiến triển nặng của bệnh võng mạc tiểu đường, đặc trưng bởi sự phát triển các mạch máu mới bất thường trên bề mặt võng mạc hoặc đĩa thị. Dưới đây là thông tin chi tiết về chẩn đoán và sinh lý bệnh của PDR:
Chẩn đoán:
- Biểu hiện tân mạch:
- Tân mạch đĩa thị: Mạch máu mới mọc trên đĩa thị.
- Tân mạch võng mạc ở nơi khác: Mạch máu mới mọc ở các vùng khác của võng mạc.
- Tăng sinh xơ mạch co kéo võng mạc: Mạch máu mới kéo theo mô xơ, gây co kéo võng mạc.
- Xuất huyết trước võng mạc, dịch kính: Mạch máu mới dễ vỡ, gây chảy máu.
- Tân mạch góc tiền phòng, mống mắt: Mạch máu mới mọc ở góc tiền phòng và mống mắt, có thể gây tăng nhãn áp.
- Chẩn đoán tân mạch võng mạc:
- Vị trí: Bất kỳ vị trí nào, nhưng thường ở rìa vùng võng mạc thiếu máu, nằm nông, trên bề mặt võng mạc, trước tiểu động mạch, tiểu tĩnh mạch.
- Hình dạng: Thường hình mạng lưới hoặc bánh xe.
- Chẩn đoán xác định: Chụp mạch huỳnh quang: Ngấm huỳnh quang sớm, giai đoạn muộn thấm dịch ra xung quanh.
- Bệnh võng mạc tiểu đường tăng sinh nguy cơ cao khi có 1 trong 3 trường hợp sau:
- Tân mạch gai thị từ 1/4 - 1/3 đường kính đĩa thị.
- Tân mạch võng mạc ở vị trí khác trên 1/2 đường kính đĩa thị.
- Xuất huyết trước võng mạc hoặc xuất huyết dịch kính.
Sinh lý bệnh:
- Thiếu máu các lớp trong võng mạc: Đường huyết cao kéo dài làm tổn thương các mạch máu nhỏ nuôi dưỡng võng mạc, gây thiếu máu. Võng mạc thiếu máu giải phóng các yếu tố tăng sinh mạch (VEGF), kích thích hình thành tân mạch.
- Các yếu tố tăng sinh mạch máu: Các yếu tố tăng sinh mạch máu không chỉ khu trú tại chỗ mà còn lan tỏa qua dịch kính đến vùng võng mạc khác, đĩa thị, mống mắt, gây tân mạch ở các vùng này.
- Tân mạch:
- Dễ vỡ: Gây xuất huyết.
- Kéo theo tế bào xơ, đệm: Gây xơ mạch co kéo võng mạc, dính góc tiền phòng.
Tóm lại:
Bệnh võng mạc tiểu đường tăng sinh là một biến chứng nguy hiểm của bệnh tiểu đường, có thể dẫn đến mù lòa nếu không được điều trị kịp thời. Việc kiểm soát tốt đường huyết và khám mắt định kỳ là rất quan trọng để phát hiện và điều trị bệnh sớm.